|
ихтиёр қилишса улардан унга байъат беришлари талаб қилинади. Қолган номзодлардан ҳам унга байъат беришлари талаб қилинади. Масалан Бани Соида гузарида баҳс Саъд, Абу Убайда, Умар ва Абу Бакр ҳақида борди. Шундан сўнг Абу Бакрга байъат берилди. Унга аввал инъиқод байъати берилиб, сўнгра мусулмонлар оммаси томонидан итоат байъати берилди. Абу Бакр мусулмонлар билан Али ҳақида маслаҳатлашди, сўнгра Умар номини эълон қилди. Шундан кейин Умарга байъат берилди. Умар эса ишни олти кишига топширди. Мусулмонларга мурожаат қилганидан кейин Абдурраҳмон ибн Авф Усмон исмини эълон қилди. Шундан кейин Усмонга байъат берилди. Алига эса бевосита байъат берилди. Чунки у пайтда вазият қалтис бўлиб, фитна бошланган эди. Усмон ўлдирилгач халифаликка номзодликда ҳеч ким Алининг ёнига йўлолмаслиги мусулмонларга маълум эди. Демак хулоса қилиш мумкинки, байъат иши халифаликка кимнинг яроқлилиги баҳс ва муҳокама қилинганидан кейин халифаликка номзодларни аниқлаш асосида кечади. Шундан кейин улардан бири халифа қилиб сайланиб, унга одамлардан байъат олинади. Бу нарса Абу Бакр маслаҳатлашувларида аниқ кўзга ташланган бўлса, Усмонга байъат берилишида янада аниқроқ кўзга ташланди. Бухорий Зуҳрийдан ривоят қилишича, Ҳумайд ибн Абдурраҳмон унга Мисвар ибн Махрама ўзига қуйидагиларни хабар қилганини айтган: «Умар вазифа топширган гуруҳ тўпланиб ўзаро маслаҳат қилдилар. Абдурраҳмон уларга: Мен сизлар билан бу иш борасида рақобатлашадиган киши эмасман, лекин хоҳласангиз сизларга ўзингиздан бир кишини танлаб бераман, деди. Улар буни Абдурраҳмонга топширишди. Шундан кейин одамлар Абдурраҳмонга мурожаат қиладиган бўлишди. Ҳатто одамлардан биронтаси ана шу гуруҳга эргашиб, Абдурраҳмон ортидан қолганини кўрмадим. Одамлар ўша кечаларда Абдурраҳмонга мурожаат қилиб у билан маслаҳатлашишди. Биз кечани тонг оттириб Усмонга байъат бердик. Мисвар сўзини давом эттириб деди: Абдурраҳмон тун ярмидан кейин эшигимни таққиллатиб, мени уйғотиб: ухлаётган экансан-да, мен эса, Аллоҳга қасамки, мана шу уч кеча давомида деярли ухламадим. Бориб Зубайр ва Саъдни чақириб кел, деди. Мен икковларини чақириб келдим. Абдурраҳмон иккови билан маслаҳатлашгач мени яна чақириб: Алини чақириб кел, деди. Мен Алини чақириб келдим. Абдурраҳмон у билан то кун
49-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247